เมื่อวานสำนักผมต้องรับการตรวจ ISO จาก สมอ. เจ้าหน้าที่ผมตื่นเต้นกันมากกับการนำเสนอและตอบคำถาม ผมจะประกาศนโยบายส่วนตัวเสมอ ๆ ว่าผมไม่ให้ความสำคัญต่อการประเมิณ ISO ขององค์กร เพราะผมมองว่ามันเป็นแค่การสร้างภาพ เป็นลัทธิเอาอย่างแบบหนึ่งของผู้บริหารระดับสูงที่ต้องการมีป้าย ISO ติดโชว์ ทั้ง ๆ ที่การทำงานไม่เห็นจะเป็นไปตาม Quality Process (QP) หรือ Work Instruction (WI) แต่อย่างใด

แต่ใช่ว่าการตรวจประเมิน ISO จะไม่มีประโยชน์ เมื่อ ๑๑ ปีที่แล้วผมตกที่นั่งจำเป็นต้องนำเสนอข้อมูลเพื่อรับการตรวจ ISO ของสำนักบริหารจัดการโรคเฉพาะ (ที่ยุบไปแล้ว) แทน ผ.อ. และรอง ผ.อ.ที่ติดงานต่างประเทศ ในวันนั้นผมเพิ่งย้ายจากต่างจังหวัดเข้ามาอยู่ส่วนกลางได้ไม่กี่วัน ยังไม่รู้อะไรเกี่ยวกับสำนักฯเลย ผ.อ.สำนักฯในขณะนั้นคือพี่ชูชัย ศรชำนิ ต้องนั่งบรรยายสรุปตามสไลด์ที่เตรียมไว้จนผมเข้าใจทะลุปรุโปร่ง นำเสนอทีมผู้ตรวจประเมินจนผ่านลุล่วงไปด้วยดี ผมเลยถือว่าการเตรียมรับการประเมิน ISO นั้นเป็นการสอนงาน เรียนรู้งานแบบ On the job training (OJT) ที่ดีมาก

หลักการของ ISO เขาจะให้เรารวบรวมงานที่ทำมาจัดให้เป็นระบบอย่างเป็นระเบียบ เขียนสิ่งที่ทำ ทำในสิ่งที่เขียน อะไรที่ไม่ใช่เรื่องของเราอย่าไปยุ่ง อย่าไปแส่ มาถึงเวลารับการตรวจประเมิน ISO เราต้องนำเสนอให้ผู้ตรวจทราบว่าเราเป็นใคร ทำหน้าที่อะไร วิสัยทัศน์ พันธกิจของเราเป็นอย่างไร มีกระบวนการทำงานแต่ละเรื่องแต่ละขั้นตอนอย่างไร มันทำให้ผมคิดถึงคำว่า synopsis ในทางการแพทย์ ซึ่งตรงกับภาษาทั่วไปว่า summary นั่นคือเราต้องสรุปทุกเรื่องราวให้สั้นที่สุดแต่ต้องได้ใจความที่สุดในการนำเสนอเรื่องราวของผู้ป่วยในการทำ conference ต่าง ๆ เพื่อวางแผนการตรวจรักษา หรือแม้แต่ติดตามภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ กับอีกคำคือ CPG หรือ clinical practice guideline แนวทางการตรวจและรักษาที่ปัจจุบันด้วยข้อจำกัดของกฎหมายเราจึงมีการเลี่ยงไปเป็น ข้อแนะนำสำหรับการตรวจและรักษา

หลังจากเราสรุปเรื่องราวผู้ป่วยจากประวัติ ตรวจร่างกาย เราต้องทำการวินิจฉัยแยกโรคว่าคิดถึงโรคอะไรบ้าง แล้วจะพิสูจน์อย่างไรว่าเป็นโรคอะไร จะต้องตรวจอะไรบ้างตามที่กำหนดใน CPG ซึ่งเปรียบกับกระบวนการของ ISO บทสรุปหรือ synopsis ก็เหมือนกับการแสดงถึงงานทั้งหมดที่เรารับผิดชอบ ส่วน CPG ก็เปรียบเสมือน QP และ WI นั่นเอง ถ้าเราทำ synopsis ได้ถูกต้องตามสาระสำคัญ ก็จะนำไปสู่การปฏิบัติตาม CPG คือ QP และ WI ได้ชัดเจนขึ้น

จะเห็นว่าการตรวจประเมิน ISO ก็ยังมีประโยชน์สำหรับเรา และอันที่จริงกระบวนการมันก็เป็นสิ่งที่เราคุ้นเคยในชีวิตการเป็นหมออยู่แล้ว